Miljoenennota: minder investeringen, meer onderhoud en onduidelijke vergroening

Afgelopen dinsdag tijdens Prinsjesdag is de overheidsbegroting voor 2024 gepubliceerd. Koninklijke Binnenvaart Nederland heeft de begroting van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onder de loep genomen.

Infrastructuur
Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) is blij dat er meer geld beschikbaar is dat in 2024 voor onderhoud van vaarwegen en sluizen wordt uitgetrokken door de minister. Totaal is er voor het onderhoud aan vaarwegen € 653 miljoen beschikbaar. Dit geld wordt onder andere ingezet voor groot onderhoud aan de Krammersluizen, de renovatie van de Zandkreeksluis en de Prinses Marijkesluis, de Herinrichting van de Demkabocht, bediening en besturing op de Brabantse Kanalen en bijvoorbeeld ook voorbereidingen voor de renovatie van het sluizencomplex Weurt.

Dit extra geld voor onderhoud heeft echter ook een keerzijde. Als gevolg van de stikstofproblematiek wordt er nauwelijks aandacht geschonken aan nieuwbouwprojecten. Koninklijke Binnenvaart Nederland is blij dat het geld niet ongebruikt op de plank blijft liggen maar hierdoor is er voor knelpuntenaanpak en capaciteitsuitbreiding een enorm tekort in de begroting. In 2024 worden de Nieuwe Sluis Terneuzen en de Overnachtingshaven Lobith/Spijk, beide aanlegprojecten, nog afgerond maar nieuwe aanlegprojecten zoals Grave staan niet op de planning. Of daar in de toekomst dan weer geld voor is, blijft dan de vraag.

Dat is overigens ook voor al het nodige onderhoud de vraag. De doorlopende onderhoudsvraag is de komende jaren veel groter dan de nu beschikbaar gestelde middelen. Uit de ‘beleidsdoorlichting artikel 18 – scheepvaart en havens’ blijkt dat er jaarlijks voor onderhoud aan vaarwegen structureel een tekort is van circa € 375 miljoen per jaar.

Een betrouwbaar, storingsvrij vaarwegennet is één van de prioriteiten van KBN. Daar kunnen volgend jaar weer noodzakelijke stappen in worden gemaakt. Voorwaarde is wel dat ook de bediening van de sluizen 24/7, ook in de vakanties, gegarandeerd wordt en dat ook daar extra geld voor wordt vrijgemaakt.

Al met al heeft KBN nog vragen aan de minister waar we graag over in gesprek gaan. We zullen het belang van een goed onderhouden en betrouwbaar vaarwegennet voor het vervoer over water en de gewenste modal shift ook bij de begrotingsbehandeling in dit najaar en in de formatie van een nieuw kabinet nadrukkelijk onder de aandacht brengen.

Verduurzaming
In de plannen voor de vergroening van de binnenvaart is in deze begroting volgens KBN nogal wat onduidelijkheid. De minister blijft vooral hangen op het verplichten van een label voor alle binnenvaartschepen en het normeren van de uitstoot van bepaalde categorieën schepen.

Concrete stappen om de uitstoot van CO2 al met ingang van 2024 te verlagen door het bijmengen blijven uit. Ook de noodzakelijk Europese aanpak en Europese vergroeningsfondsen zijn nog steeds niet ingevuld. Daarmee komen de reductiedoelstellingen voor 2030 in gevaar. In de begroting is wel te lezen dat de Subsidieregeling Schone Motoren de komende jaren wordt voortgezet.

De minister schrijft in de begroting. “De binnenvaart moet beter inspelen op de energietransitie, … en klimaatverandering. De noodzakelijk(e) transities zijn in de brief Toekomst Binnenvaart van 30 november 2022 thematisch uitgewerkt. Daaraan is begin 2023 gestart met het uitwerken van de toekomstvisie in een actieagenda.”

Tot nu toe is KBN de afgelopen 9 maanden op geen enkele manier betrokken geweest. KBN wil daarom zo spoedig mogelijk met de minister om de tafel om te komen tot een samenhangend en duidelijk verhaal gebaseerd op de afspraken uit de Green Deal en tot concrete vergroeningsmaatregelen.